Στο σημερινό άκρως ανταγωνιστικό περιβάλλον η αναζήτηση, προσέλκυση και η ενσωμάτωση ικανών στελεχών στο ανθρώπινο δυναμικό του οργανισμού αποτελεί βασική προϋπόθεση για τη βιωσιμότητα του. Το κόστος που εσωκλείουν λανθασμένες επιλογές είναι αρκετά υψηλό, ενώ όταν αναφερόμαστε σε υψηλόβαθμα στελέχη αυτό αυξάνεται γεωμετρικά! Η συνεργασία με εταιρείες - συμβούλους ως προς την εύρεση executive στελεχών αποτελεί πολλές φορές επιτακτική ανάγκη έτσι ώστε να διασφαλιστεί η επιτυχία της διαδικασίας αρκεί να διαθέτει συγκεκριμένη δομή, πλαίσιο και διαδικασία που θα ακολουθηθεί.

Η αγορά εργασίας έχει μεταβάλλει αρκετά από τα χαρακτηριστικά της. Πολλά ικανά στελέχη έχουν εισέλθει εκ νέου στον «στίβο» αναζήτησης εργασίας, ενώ τα ποσοστά ανεργίας παραμένουν υψηλά, αν και εμφανίζονται σημάδια οριακής υποχώρησης. Ένα σημαντικό ποσοστό στελεχών έχει μετακινηθεί στο εξωτερικό αναζητώντας ευκαιρίες εργασίας, μέρος του οποίου είναι κυρίως νέοι. Άλλο ένα χαρακτηριστικό της αγοράς σήμερα είναι σύμφωνα με το Διεθνή Οργανισμό Εργασίας (ILO) ως προς την αναντιστοιχία δεξιοτήτων στην αγορά εργασίας στις χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ότι το 32% των εργαζομένων στην Ελλάδα είναι υπερεκπαιδευμένο, δηλαδή διαθέτει καλύτερη εκπαίδευση από εκείνη που απαιτεί η θέση εργασίας του. Σε αυτό το πλαίσιο, που έχει δημιουργηθεί τα τελευταία χρόνια στην αγορά, θα θεωρούσε κανείς ότι η αναζήτηση, η προσέλκυση και η ενσωμάτωση στελεχών θα ήταν αρκετά εύκολη υπόθεση. Κάτι όμως που διαψεύδεται κατηγορηματικά από τους εργοδότες.

Σύμφωνα με την ετήσια έρευνα Έλλειψης Ταλέντου 2014 της ManpowerGroup, δυσκολία δηλώνει ότι αντιμετωπίζει το 42% των εργοδοτών στην Ελλάδα για την κάλυψη θέσεων εργασίας, ποσοστό αυξημένο κατά 4 μονάδες σε σχέση με το 2013 και 6 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από τον παγκόσμιο μέσο όρο, αναδεικνύοντας το σημαντικό έλλειμμα απαιτούμενης εμπειρίας (42%), τεχνικών δεξιοτήτων (hard skills) (29%), επαγγελματικών δεξιοτήτων (soft skills) (19%) και διαθέσιμων υποψηφίων (18%) που χαρακτηρίζει την ελληνική αγορά εργασίας, σύμφωνα με τις απόψεις των ίδιων των εργοδοτών. Επιπρόσθετα, αξίζει να σημειωθεί ότι το κόστος μιας λανθασμένης επιλογής παραμένει υψηλό, και ειδικότερα όταν αφορά την πλήρωση μιας θέσης στα υψηλά κλιμάκια της εταιρείας. Έτσι, αν και η εξεύρεση υποψηφίων μπορεί να αποτελεί αποκλειστική ευθύνη του HR, δεν είναι λίγες οι φορές που ειδικά για την αναζήτηση executive στελεχών, τα τμήματα ανθρώπινου δυναμικού επιλέγουν τη συνεργασία με μία εξειδικευμένη εταιρεία που παρέχει υπηρεσίες executive search.

Συνεργασία
Οι εταιρείες ή οι σύμβουλοι που προσφέρουν υπηρεσίες executive search είναι σε θέση να αποτελέσουν μία πολύτιμη πηγή για τους οργανισμούς που αναζητούν υψηλόβαθμα στελέχη. Οι ανάγκες που ικανοποιεί μία τέτοια συνεργασία είναι πολλαπλές, ενώ η επένδυση της εταιρείας μπορεί να αποδειχτεί άκρως ανταποδοτική. Αναφορικά με τις ανάγκες που ικανοποιεί o Σεραφείμ Καραΐσκος, Senior Manager/Head of Executive Search, της ICAP People Solutions εξηγεί: «Μια εταιρεία executive search συνήθως καλείται όταν υπάρχει ανάγκη για εύρεση και αξιολόγηση ανωτέρων ή ανωτάτων στελεχών ή στελεχών με εξειδικευμένες γνώσεις και δεξιότητες.

Όσο πιο σύνθετος και πιο απαιτητικός είναι ο ρόλος τόσο πιο επιτακτική είναι η ανάγκη για μια εξειδικευμένη εταιρεία που θα υλοποιήσει το έργο». «Έχοντας την πλήρη εικόνα της αγοράς και έχοντας διαχειριστεί πολλούς και διαφορετικούς ρόλους, η εταιρεία executive search είναι ο πιο κατάλληλος σύμβουλος στο πλευρό της εταιρείας που θέλει να κάνει την σωστή επιλογή. Το κόστος άλλωστε μιας λανθασμένης επιλογής είναι απαγορευτικό για μια εταιρεία, ιδιαίτερα για κρίσιμες θέσεις/ρόλους» καταλήγει ο ίδιος. «Η συνεργασία με μια εταιρεία παροχής executive search υπηρεσιών εξασφαλίζει πως ο πελάτης σε σύντομο χρονικό διάστημα θα μπορεί να έχει μια σαφή αξιολόγηση της κατάστασης στην αγορά και συμβουλευτική υποστήριξη για την αποτελεσματική κάλυψη των αναγκών του» αναφέρει ο Χάρης Κωνσταντινίδης, Permanent Placement and Career Transition Manager της Adecco Greece.

«Σε επόμενο στάδιο διασφαλίζει την επιτυχημένη στελέχωση των υψηλόβαθμων θέσεων με τους κατάλληλους επαγγελματίες που θα υποστηρίξουν τη στρατηγική της εταιρείας. Μέσω του Executive Search γίνεται συστηματική και στοχευμένη προσέγγιση υποψηφίων, οι οποίοι έχουν αποδεδειγμένα τα απαραίτητα εξειδικευμένα προσόντα που αναζητά η εταιρεία-πελάτης. Εντοπίζονται, λοιπόν, τα κατάλληλα στελέχη, ακόμα και εκείνα που δεν είναι ενεργά στην αναζήτηση εργασίας. Επίσης, αξιοποιούνται στο μέγιστο ειδικές τεχνικές για τη διασφάλιση της ποιότητας της παρεχόμενης υπηρεσίας, ενώ εξυπακούεται ότι τηρείται απόλυτη εχεμύθεια» επισημαίνει ο ίδιος.

Για τη Λήδα Σγουράκη, Branch Manager Professionals της Randstad Hellas η συνεργασία με εταιρεία executive search λανθασμένα θεωρείται αποκλειστικά συνδεδεμένη με το κατά πόσο η εταιρεία τη δεδομένη χρονική περίοδο πρόκειται να προβεί σε προσλήψεις. «Ο σχεδιασμός των αναγκών σε ανθρώπινο δυναμικό, ο τρόπος επιλογής, ένταξης και διατήρησης των στελεχών στο εργασιακό περιβάλλον αποτελούν κατά τη γνώμη μας το ουσιαστικό περιεχόμενο μιας τέτοιας συνεργασίας» εξηγεί η ίδια και συνεχίζει: «Συνεπώς, η ύπαρξη της προλαμβάνει παρορμητικές αποφάσεις και διασφαλίζει ότι η εταιρεία είναι ανά πάσα στιγμή σε θέση να προβεί στις κατάλληλες ενέργειες ώστε όχι μόνα να προσελκύσει, αλλά και να διατηρήσει στελέχη με τις κατάλληλες δεξιότητες, γνώσεις και χαρακτηριστικά» τονίζει η ίδια.

Έρευνες
Όπως αποκαλύπτει η πρόσφατη έκθεση, «2014 Global Executive Outlook Report» που δημοσιεύθηκε από την AESC (Association of Executive Consultants), το 64% των ερωτηθέντων φαίνεται να αναμένει αύξηση των εσόδων του από τη δραστηριοποίησή του στην αγορά του executive search, και μόλις το 3% σχετική μείωση. Αναφορικά με το κόστος των ανατιθέμενων αναζητήσεων το 31% δήλωσε ότι αναμένει αύξηση, το 59% καμία μεταβολή, ενώ το 10% αναμένει μία μικρή μείωση. Σχετικά με τους τομείς στους οποίους πιστεύουν ότι θα εμφανίζουν μεγαλύτερη έλλειψη υποψηφίων, είναι οι CEO, COO και οι θέσεις General Management (49%), Business Development (32%) και Διοικητικό Συμβούλιο (29%), ακολουθούμενοι από τους Οικονομικούς Διευθυντές και τους CIO.

Τέλος, σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας που προέκυψαν, μεγάλη έλλειψη ταλέντου θα αντιμετωπίσουν στην Κίνα, στη Βραζιλία και στην Αφρική. Παρόμοια στοιχεία για τη θετική πορεία του executive search προκύπτουν και από την έρευνα «2014 Global Industrial Executive Survey» της Stanton Chase. Σύμφωνα με αυτή, η ανάγκη απόκτησης ταλέντου σε θέσεις στρατηγικής σημασίας, αποτελεί τον μοχλό ανάπτυξης των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην αγορά σήμερα. Κάτι, που ενισχύει την ανάγκη συνεργασίας με εταιρείες executive search στην πλειοψηφία των κλάδων.

Χαρακτηριστικά και δυσκολίες
Όταν ένας οργανισμός αποφασίσει να αναζητήσει κάποιο στέλεχος για την πλήρωση μίας ηγετικής θέσης μέσα στο οργανόγραμμά του, υπάρχουν συγκεκριμένα βήματα που ακολουθεί είτε στην περίπτωση που το τμήμα ανθρώπινου δυναμικού το αναλάβει εξ ολοκλήρου είτε στην περίπτωση της συνεργασία με εξωτερικό σύμβουλο ή εταιρεία. Σε πρώτο χρόνο, ο ορισμός των χαρακτηριστικών που εσωκλείει η θέση είναι αναγκαίο, δηλαδή οι υπευθυνότητες/υποχρεώσεις που εμπεριέχει καθώς επίσης οι αποδοχές και οι πρόσθετες παροχές αποτελεί το σημείο έναρξης της αναζήτησης. Στη συνέχεια, η εταιρεία καλείται να δημιουργήσει το προφίλ του υποψηφίου.

Πιο συγκεκριμένα, οι δεξιότητες/ ικανότητες και τα βασικά χαρακτηριστικά του στελέχους που επιθυμεί να διαθέτει ώστε να είναι σε θέση να ανταποκριθεί άμεσα και με συνέπεια στις ανάγκες της θέσης και στον στρατηγικό σκοπό της εταιρείας. Εφόσον έχουμε δημιουργήσει το προφίλ της θέσης και του υποψηφίου μπορούμε να ξεκινήσουμε τη διαδικασία αναζήτησης με απώτερο σκοπό τη δημιουργία λίστας με στελέχη από τα οποία θα μπορέσουμε να επιλέξουμε τον πλέον κατάλληλο. Στη συνέχεια ακολουθεί η σχετική επιλογή, η επικοινωνία με τα στελέχη του ενδιαφέροντός μας και η διαπραγμάτευση πριν από την πλήρωση της θέσης μέσα από την τελική συμφωνία.

Η αναζήτηση executive στελεχών όμως πέρα από τα τυπικά χαρακτηριστικά μιας αναζήτησης, εμπεριέχει προκλήσεις και διαφοροποιείται από τις υπόλοιπες προσλήψεις σε αρκετά σημεία. Αρκεί να αναφέρουμε ότι πολλές φορές τα στελέχη που επιθυμούν οι εταιρείες να προσελκύσουν για την κάλυψη θέσεων στρατηγικής σημασίας είναι πιθανόν είτε να εργάζονται ήδη σε μία εταιρεία είτε να μην αναζητούν «ανοιχτά» μία νέα θέση εργασίας. Και στις δύο περιπτώσεις, η προσέγγιση τους είναι αρκετά δύσκολο να γίνει με άμεσο τρόπο από τις ίδιες τις εταιρείες. Η συνεργασία με μία εταιρεία executive search μπορεί, κατά γενική ομολογία, να εξασφαλίσει σε έναν οργανισμό τα ακόλουθα:

  • Εξειδίκευση: Αρκετές εταιρείες-σύμβουλοι executive search ειδικεύονται σε έναν κλάδο ή ακόμη και σε ένα επάγγελμα. Η εξειδίκευση για παράδειγμα σε έναν κλάδο μπορεί να αποτελέσει εξαιρετικό πλεονέκτημα για μία εταιρεία που δραστηριοποιείται σε αυτόν και αναζητά υποψηφίους για κάποια ηγετική θέση στο εσωτερικό της.
  • Γνώση: Για τις εταιρείες αυτές η αναζήτηση executive στελεχών αποτελεί την κύρια δραστηριότητά τους. Κάτι που συνεπάγεται πλήρη γνώση των πρόσφατων εξελίξεων ή και ακόμη την ύπαρξη βάσης δεδομένων με στελέχη που έχουν συνεργαστεί στο πέρασμα των χρόνων και με τα οποία μπορεί να διατηρούν ακόμη επαφές. Επαφές που για μια εταιρεία το πιο πιθανό είναι να μην διαθέτει τουλάχιστον στο ίδιο εύρος. Η επικοινωνία με τα καλύτερα στελέχη μίας αγοράς ή ενός κλάδου αποτελεί ένα σημαντικό πλεονέκτημα για την εταιρεία που θα επιλέξει να συνεργαστεί με τους συμβούλους, διευρύνοντας με αυτόν τον τρόπο τη λίστα με τους υποψηφίους που μπορούν από κοινού να δημιουργήσουν.
  • Εμπιστευτικότητα: Ένα ακόμη χαρακτηριστικό της συνεργασίας αυτής είναι η εχεμύθεια πάνω στην οποία οικοδομείται. Η προσέλκυση στελεχών που ήδη εργάζονται ή που δεν αναζητούν ενεργά εργασία ή ακόμη και η αναζήτηση υποψηφίων χωρίς να γίνει γνωστό σε πρώτο χρόνο το όνομα της εταιρείας, είναι ένα ακόμη πρόσθετο όφελος που εμπεριέχει. Σε κάθε περίπτωση, η συμφωνία και ολοκλήρωση της διαδικασίας εντός πλαισίου εμπιστοσύνης που δημιουργείται αποτελεί βασική προϋπόθεση.
  • Διαπραγμάτευση: Διαθέτοντας καλύτερη αντίληψη της αγοράς, οι εξειδικευμένοι επαγγελματίες μπορούν να συμβουλεύσουν τις εταιρείες αν το προφίλ της θέσης που έχουν δημιουργήσει μπορεί να προσελκύσει και να στρατολογήσει στελέχη με τις ικανότητες και δεξιότητες που επιθυμούν. Επιπρόσθετα, κατά τη διάρκεια της διαπραγμάτευση με τα στελέχη αυτά η εταιρεία executive search είναι αυτή που αναλαμβάνει την επικοινωνία των ενδιαφερόμενων μερών χωρίς να χρειάζεται να αναμειχθεί ενεργά ή να έρθει σε τυχόν σύγκρουση με τον υποψήφιο η ίδια η εταιρεία.

Ανταποδοτική επένδυση
Για κάθε επιλογή που πραγματοποιεί ένας οργανισμός προϋποθέτει την εξέταση τόσο του σχετικού κόστους όσο και του αντίστοιχου οφέλους που θα αποκομίσει από αυτήν. Στην περίπτωση της συνεργασίας με μία εταιρεία executive search τα οφέλη είναι πολλαπλά. Εκτός από την αποφόρτιση του τμήματος ανθρώπινου δυναμικού από μία αρκετά χρονοβόρα διαδικασία και την ενασχόλησή του με θέματα περισσότερο στρατηγικής σημασίας, η πρόσβαση σε μεγαλύτερο «pool» στελεχών, η απαλλαγή από την πραγματοποίηση των συνεντεύξεων για τον έλεγχο καταλληλότητας των υποψηφίων και κυρίως η μείωση του απαιτούμενου χρόνου για την επιτυχή στελέχωση είναι μόνο μερικά από τα οφέλη που αναφέρονται.

Σύμφωνα με την Λ. Σγουράκη σε ένα περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από πάρα πολλές προκλήσεις, είναι γεγονός ότι αρκετές εταιρείες προσανατολίζονται στο να χειριστούν οι ίδιες εσωτερικά τη διαδικασία εύρεσης και στελέχωσης, κυρίως για λόγους περιορισμού κόστους. «Παρόλα αυτά, είναι γεγονός και αποδεικνύεται μακροπρόθεσμα πως η ανάθεση σε εξωτερικό πάροχο διασφαλίζει πολλαπλά οφέλη για την εταιρεία, με σημαντικότερο το γεγονός ότι η εταιρεία δεν καλείται να αφιερώσει ώρες και πόρους σε αυτή την εξαιρετικά χρονοβόρα διαδικασία και μπορεί να επικεντρωθεί σε θέματα στρατηγικής ανάπτυξης» τονίζει η ίδια.

«Η εταιρεία/πελάτης μέσω της συνεργασίας με μια εταιρεία Executive Search έχει τη δυνατότητα να εκμεταλλευτεί την μακροχρόνια εμπειρία της αλλά και τη βαθιά γνώση της αγοράς και του κλάδου στον οποίο δραστηριοποιείται, και να επιλέξει γρήγορα αλλά κυρίως με ασφάλεια το κατάλληλο στέλεχος για τον κατάλληλο ρόλο» εξηγεί ο Σ.Καραΐσκος και συνεχίζει: «Η πλήρης χαρτογράφηση της αγοράς για την αναζήτηση των πιο κατάλληλων στελεχών και η αντικειμενική και εις βάθος αξιολόγηση θα δώσουν στην εταιρεία όλα τα στοιχεία που απαιτούνται για να προβεί με τη σειρά της στην πιο σωστή επιλογή».

Η προσέλκυση εξειδικευμένων στελεχών που με την τεχνογνωσία και την εμπειρία τους θα προσδώσουν στην εταιρεία το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που χρειάζεται για να ηγηθεί του τομέα δραστηριοποίησης της είναι στις μέρες μας κύριο ζητούμενο αναφέρει ο Χ. Κωνσταντινίδης. «Τα στελέχη αυτά όμως είναι περιορισμένα σε αριθμό και συχνά δεν είναι διαθέσιμα στην αγορά εργασίας. Η κάλυψη λοιπόν υψηλόβαθμων θέσεων ή θέσεων που απαιτούν πολύ συγκεκριμένα και εξειδικευμένα χαρακτηριστικά και προσόντα δεν είναι απλή διαδικασία, αντίθετα απαιτεί σωστούς χειρισμούς και εφαρμογή κατάλληλης μεθοδολογίας. Το Executive Search δίνει τη δυνατότητα στις εταιρείες-πελάτες να προσεγγίσουν μια λίστα υποψηφίων στην οποία σε άλλη περίπτωση δεν θα είχαν πρόσβαση» επισημαίνει ο ίδιος.

Πλαίσιο
Καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας αναζήτησης στελέχους το τμήμα HR διαθέτει καθοριστικό ρόλο ακόμη και στην περίπτωση της ανάθεσης σε εταιρεία executive search. Η επικοινωνία του συμβούλου και του τμήματος ανθρώπινου δυναμικού είναι ο νο.1 παράγοντας εξασφάλισης της επιτυχίας. Οφείλει να πραγματοποιείται στο πλαίσιο αμέριστης συνεργασίας με απώτερο σκοπό την επιτυχή κάλυψη της θέσης, και μάλιστα σε σχετικά μικρό χρονικό διάστημα. Από την πρώτη συνάντηση των εμπλεκόμενων μερών μέχρι την επιτυχή ενσωμάτωση του στελέχους στο ανθρώπινο δυναμικό η επικοινωνία είναι αυτή που διασφαλίζει μία επωφελή σχέση.

Όπως επισημαίνει ο Χ. Κωνσταντινίδης το τμήμα Ανθρώπινου Δυναμικού της εταιρείας-πελάτη πρέπει να μεταδώσει την κουλτούρα της, τα βασικά χαρακτηριστικά της, την ιστορία της, να μοιραστεί τις επιτυχίες και τα λάθη της με τους συμβούλους της εταιρείας Executive Search, ώστε να τους βοηθήσει να κατανοήσουν επακριβώς ποια στελέχη θα ταίριαζαν απόλυτα και θα ενσωματώνονταν καλύτερα στο περιβάλλον της. «Η επικοινωνία λοιπόν των δύο αυτών μερών είναι πολύ σημαντικό να είναι αποτελεσματική. Ο σαφής προσδιορισμός των αναγκών της εταιρείας-πελάτη είναι ένα από τα κριτήρια που θα καθορίσουν την επιτυχή έκβαση της συνεργασίας. Οι σύμβουλοι πρέπει να συνεργάζονται στενά με το τμήμα HR και πολλές φορές και με την ανώτερη διοίκηση της εταιρείας-πελάτη για να προσδιοριστούν επακριβώς το προφίλ του στελέχους και οι απαιτήσεις της θέσης προς κάλυψη» καταλήγει ο ίδιος.

«Σημαντική για τη διασφάλιση της σωστής επικοινωνίας είναι αρχικά η προσέγγιση των μερών με διάθεση όχι ανταγωνισμού αλλά συναδελφικότητας για την επίτευξη ενός κοινού σκοπού» εξηγεί η Λ. Σγουράκη και συνεχίζει: «Εξάλλου, η επιτυχής συνεργασία εμπίπτει στη σφαίρα των υποχρεώσεών και των δύο: το τμήμα HR παρέχει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες και καθιστά σαφείς τις προσδοκίες του από την αρχή. Από την πλευρά του ο σύμβουλος οφείλει να ακολουθεί τις οδηγίες του πελάτη, να προσφέρει λύσεις με προστιθέμενη αξία και να ενημερώνει τόσο σχετικά με την εξέλιξη του έργου αλλά και σχετικά με τις προκλήσεις που ενδεχομένως αντιμετωπίζει προς αποφυγή απαξίωσής της προσπάθειας του».

Για τον Σ. Σ.Καραΐσκο ο ρόλος του HR στη διαδικασία επιλογής είναι σε κάθε περίπτωση κομβικός. «To HR θα ενημερώσει τον σύμβουλο για το προφίλ και τις ιδιαιτερότητες της θέσης ενώ ταυτόχρονα θα αποτελεί το συνδετικό κρίκο με το business. Θα πρέπει λοιπόν να διατηρεί ανοιχτό κανάλι επικοινωνίας με όλους τους εμπλεκομένους, ενώ παράλληλα θα πρέπει να διευκολύνει την διαδικασία στο σύνολο της. Όσο καλύτερα γνωρίζει την κουλτούρα, τις λειτουργίες της εταιρείας και τη δυναμική της ομάδας στην οποία θα ενταχθεί ο υποψήφιος τόσο πιο σωστά θα κατευθύνει τον σύμβουλο στην πιο κατάλληλη επιλογή» επισημαίνει ο ίδιος. Όποια κι αν είναι, λοιπόν, τα επιμέρους χαρακτηριστικά της σχετικής συνεργασίας, το HR καλείται να διαθέτει ενεργό ρόλο σε όλη διαδικασία, ενώ η επικοινωνία αποτελεί θεμέλιο λίθο για την επιτυχή στελέχωση της θέσης.