Το facility management έχει αρχίσει να αναδεικνύεται σε κρίσιμης σημασίας ζήτημα, περισσότερο ίσως από ποτέ στο παρελθόν. Η διασφάλιση ότι το workplace ανταποκρίνεται στις μεταβαλλόμενες ανάγκες των εργαζομένων αποδεικνύεται ένα απαιτητικό καθήκον στο σύγχρονο επιχειρείν στο οποίο όλα αλλάζουν.

Σήμερα όλοι μιλάμε για την ανάδυση νέων τρόπων εργασίας αλλά και για την ολοένα και μεγαλύτερη εστίαση των επιχειρήσεων στην εργασιακή αποδοτικότητα σε συνδυασμό με την προσφερόμενη εμπειρία στο ανθρώπινο δυναμικό. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, το Facility Management έχει αρχίσει να απομακρύνεται από τον παραδοσιακό υποστηρικτικό του ρόλο, καθώς η διαχείριση του χώρου εργασίας αποτελεί πλέον κομμάτι της ευρύτερης στρατηγικής των εταιρειών τόσο για τη βελτίωση της απόδοσης, όσο και για την προσέλκυση και διακράτηση του ταλέντου.

Πώς διαμορφώνεται όμως το παρόν και το μέλλον του Facility Management; Για να απαντηθεί αυτό το ερώτημα θα πρέπει να εξετάσουμε τις βασικότερες τάσεις που επηρεάζουν σήμερα την εργασία γενικότερα, και οι οποίες σκιαγραφούν τη μελλοντική κατεύθυνση του Facility Management.

Η προσαρμογή και βέλτιστη ανταπόκριση σε αυτές τις τάσεις και μεταβολές μπορούν να συμβάλλουν στην αποκόμιση σημαντικών πλεονεκτημάτων για τη Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού και την εταιρεία, με σημαντικότερα ίσως τη μείωση του turnover των εργαζομένων και τη βελτίωση της μακροπρόθεσμης ανάπτυξης.

ΝΕΕΣ ΓΕΝΙΕΣ
Καθώς οι γενιές των εργαζομένων αλλάζουν, αλλάζουν και οι προτεραιότητες. Στο σύγχρονο ανθρώπινο δυναμικό, οι millennials και η Generation Z εστιάζουν στη διαρκή μάθηση. Οι τυπικοί «κυνηγοί» μίας μεγάλης καριέρας στο επιχειρείν που μένουν εγκλωβισμένοι στο γραφείο τους αποτελούν πια μακρινό παρελθόν. Οι νέες και οι μελλοντικές γενιές αναζητούν περισσότερη ελευθερία στην εργασία και επιδιώκουν περισσότερο ευέλικτα μοτίβα εργασίας.

Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει σε άρθρο του ο Philip Auerswald, οικονομολόγος και συγγραφέας του βιβλίου «The Coming Prosperity», οι νέες γενιές εργαζομένων «συνδέονται μεταξύ τους, δημιουργούν, συμβάλλουν σε συλλογικές προσπάθειες και συνεργάζονται οποτεδήποτε και από οπουδήποτε έχει για εκείνους νόημα». Αυτές οι νέες γενιές εργαζομένων δεν ακολουθούν το παλιό μοτίβο των τριών φάσεων – εκπαίδευση, καριέρα, συνταξιοδότηση. Αντιθέτως, αναζητούν περισσότερη ευελιξία και τη δυνατότητα να αναπτύσσουν καινοτομίες.

Πολλαπλές έρευνες επιβεβαιώνουν τις διαφορετικές προσδοκίες των νεότερων γενεών από τον χώρο εργασίας. Αυτό που αναζητούν οι εργαζόμενοι των γενεών Υ και Ζ από το workspace είναι οι φωτεινοί, ανοιχτοί χώροι που διευκολύνουν τη συνεργασία, ενώ προσφέρουν και άφθονες ανέσεις, επιλογές φρέσκου φαγητού, ιδιόρρυθμα «extras» και καινοτόμα κτίρια. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η βασική πρόκληση είναι η διαχείριση νέων εργασιακών περιβαλλόντων. Πρόκειται για μία τάση που συναντάμε ολοένα και περισσότερο τα τελευταία χρόνια και το βασικό της χαρακτηριστικό είναι η ανάδυση όλο και περισσότερων ανοιχτών χώρων εργασίας. Καθώς οι εταιρείες εξακολουθούν να αναζητούν τρόπους προσέλκυσης των νέων γενεών εργαζομένων και ανταγωνίζονται με μη παραδοσιακά περιβάλλοντα εργασίας, τόσο περισσότερο θα συναντάμε καινοτομίες σε ό,τι αφορά τον σχεδιασμό των γραφείων. Εκτός από τη δημιουργία ανοιχτών χώρων που ενθαρρύνουν τη συνεργασία και αναπτύσσουν μία αίσθηση «κοινότητας», που ήδη αναφέρθηκαν, τα επιφορτισμένα με τη διαχείριση του χώρου εργασίας στελέχη πιθανότατα να επιφορτιστούν και με το καθήκον διαχείρισης και συντήρησης νέων και μοναδικών χώρων. Αυτοί οι χώροι μπορεί να κυμαίνονται από ειδικές αίθουσες συσκέψεων και open-seated χώρους μέχρι «ήσυχους/στοχαστικούς» χώρους και workstations με μοντέρνα έπιπλα.

ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ
Τα περιβαλλοντικά ζητήματα αποτελούν έναν κυρίαρχο παράγοντα. Η παγκόσμια υπερθέρμανση αποτελεί, και θα εξακολουθήσει να αποτελεί, μία από τις μεγαλύτερες περιβαλλοντικές προκλήσεις. Προκειμένου να καταστούν περισσότερο αποδοτικές σε ό,τι αφορά την ενέργεια και τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, οι εταιρείες σε όλο τον κόσμο θα χρειαστεί να δημιουργήσουν ή να επιλέξουν κτίρια και εγκαταστάσεις που θα ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις και τις προδιαγραφές της βιώσιμης ανάπτυξης και αειφορίας (sustainability).

Με την ανάγκη για στροφή σε περισσότερο βιώσιμες λύσεις, το Facility Management και ο κλάδος των σχετικών υπηρεσιών είναι σίγουρο ότι πρέπει να αναμένει να επηρεαστεί τόσο η αλυσίδα αξίας όσο και η εφοδιαστική αλυσίδα, καθώς και ο σχεδιασμός, η διαχείριση και η συντήρηση των κτιρίων. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ο συστηματικός σχεδιασμός θα καθίσταται ολοένα και περισσότερο σημαντικός.


ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ
Δεν θα ήταν σε καμία περίπτωση υπερβολή να πούμε ότι η τεχνολογία έχει ένα τεράστιο αντίκτυπο στην κοινωνία. Μέχρι στιγμής και σε μεγάλο βαθμό, χάρη στις τεχνολογικές δυνατότητες, έχει διαπιστωθεί αύξηση της παραγωγικότητας, ανάπτυξη νέων κλάδων, αύξηση του εισοδήματος και μείωση της φτώχειας. Με ορίζοντα το όχι τόσο μακρινό 2020, αναμένεται να σημειωθεί περαιτέρω πρόοδος στην έξυπνη τεχνολογία, όπως οι Near Field Communication (NFC) αισθητήρες, οι εφαρμογές ασφάλειας και τα πιο έξυπνα ρομπότ με περισσότερη αυτοματοποίηση. Η τεχνολογία αναμένεται να αναλάβει περισσότερες λειτουργίες στο επιχειρείν, καθώς η ρομποτική βελτιώνεται σε ό,τι αφορά την ποιότητα, το κόστος της βαίνει διαρκώς μειούμενο ενώ το εργασιακό κόστος από την άλλη πλευρά αυξάνεται. Οι τεχνολογικές εξελίξεις πιθανότατα θα μειώσουν ή και θα αντικαταστήσουν την χαμηλής ποιότητας εργασία και κατ’ επέκταση θα καθορίσουν τις αλλαγές στα απαιτούμενα από το εργατικό δυναμικό προσόντα και δεξιότητες.

Σε ό,τι αφορά αυτή καθαυτή τη λειτουργία του Facility Management, η βασικότερη πλευρά των νέων τεχνολογιών είναι ότι τα πάντα σήμερα είναι ή μπορούν να είναι συνδεδεμένα. Η αύξηση στις συνδεδεμένες στο διαδίκτυο και στις συνδεδεμένες στο cloud συσκευές έχει οδηγήσει σε μία σειρά από εργαλεία, όπως οι mobile εφαρμογές, που επιτρέπουν στα αρμόδια στελέχη να βλέπουν τι συμβαίνει στα διαφορετικά συστήματα ενός κτιρίου από οπουδήποτε, και αναλόγως να δρουν ή να κάνουν αλλαγές κυριολεκτικά με το πάτημα ενός κουμπιού.

Αυτή η αυξημένη διασυνδεσιμότητα παρέχει επίσης τη δυνατότητα για γρήγορη και άμεση συλλογή και ανάλυση όλων των δεδομένων που σχετίζονται με τις εγκαταστάσεις της εταιρείας. Αυτά τα δεδομένα μπορούν να αξιοποιηθούν, μεταξύ άλλων, για να εντοπιστεί ποιος εξοπλισμός θα χρειαστεί συντήρηση και πότε, ή για προβλεφθεί η κατανάλωση ενέργειας στα διάφορα τμήματα των εγκαταστάσεων και να επιτευχθεί η βέλτιστη διαχείρισή της.

ΕΝΙΣΧΥΕΤΑΙ Η ΕΣΤΙΑΣΗ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟ WELLBEING
Η ευεξία στον χώρο εργασίας αποτελεί μία τάση η οποία έχει δημιουργήσει μία ολόκληρη και αναπτυσσόμενη βιομηχανία. Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Ινστιτούτο Ευεξίας (Global Wellness Institute), οι εργοδότες επενδύουν όλο και περισσότερο κάθε χρόνο στην υγεία και ευεξία των εργαζομένων. Η παγκόσμια βιομηχανία για την ευεξία στο workplace αυξήθηκε κατά 6,4% στη διετία 2013-2015, αγγίζοντας τα 43,3 δισ. δολάρια, ενώ αναμένεται και περαιτέρω ανάπτυξη μέχρι το 2020.

Ανοδική τάση καταγράφεται στο ότι οι εταιρείες προσθέτουν στις κτιριακές τους εγκαταστάσεις νέα χαρακτηριστικά, όπως condierge γραφείο και δημιουργούν χώρους όπως καφετέριες και εγκαταστάσεις προπονήσεων προκειμένου να ενισχύσουν τόσο την υγεία και την ευεξία όσο και την ικανοποίηση των εργαζομένων, καθώς και να βελτιώσουν την ισορροπία ανάμεσα στην προσωπική ζωή και την εργασία.

Χάρη στα νέα πρότυπα και τις νέες τεχνολογίες, οι αρχιτέκτονες ήδη έχουν αρχίσει να σχεδιάζουν κτίρια με βάση τους ανθρώπους και την υγεία τους. Σύμφωνα πάντα με το Παγκόσμιο Ινστιτούτο Ευεξίας, αυτή η τάση είναι γνωστή ως «Wellness Architecture» και προβλέπεται να αποτελέσει μία από τις μεγαλύτερες και τις πλέον επιδραστικές τάσεις. Οι στρατηγικές της «αρχιτεκτονικής ευεξίας» ποικίλουν και περιλαμβάνουν δράσεις από την ύπαρξη περισσότερων φυτών στα γραφεία μέχρι τη δημιουργία ολόκληρων σπιτιών που χτίζονται με βάση τις ανάγκες και προτιμήσεις ευεξίας των ανθρώπων. Οι χώροι εργασίας που ανταποκρίνονται και προσαρμόζονται σε αυτή την τάση αναμένεται να είναι εκείνοι που θα θεωρούνται επιτυχημένοι στο μέλλον.

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ FACILITY MANAGEMENT ΕΞΕΛΙΣΣΕΤΑΙ ΚΑΙ ΕΝΙΣΧΥΕΤΑΙ
Όλα τα παραπάνω καθιστούν σαφές κάτι που ήδη παρατηρείται τα τελευταία χρόνια: ο ρόλος του Facility Management αλλάζει. Δεν αποτελεί πλέον μία λειτουργία που έχει απλώς το καθήκον της «συντήρησης των εταιρικών εγκαταστάσεων». Αντιθέτως, το πεδίο των αρμοδιοτήτων του Facility Management διευρύνεται τόσο σε όγκο ευθυνών όσο και σε σημασία. Πλέον το Facility Management έχει μεγαλώσει τόσο που περιλαμβάνει από τον προγραμματισμό της κατασκευής εγκαταστάσεων και την ανάλυση δεδομένων μέχρι τη διαχείριση των σχέσεων με τους παρόχους και τη διαχείριση της ενέργειας, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να περιλαμβάνει ακόμα και την κυβερνο-ασφάλεια – ή τουλάχιστον κάποιες πλευρές αυτής.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, τα επιφορτισμένα με αυτές τις αρμοδιότητες στελέχη αναμένεται να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο σε αποφάσεις σχετικές με τις δαπάνες και τις επενδύσεις, στην αναζήτηση τρόπων για τη βελτίωση της αποδοτικότητας του ανθρώπινου δυναμικού και στην ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών που θα παρέχουν καλύτερη μακροπρόθεσμη απόδοση στην επένδυση (ROI). Ακόμα, τα στελέχη του Facility Management καλούνται να συνεργάζονται περισσότερο με το υπόλοιπο προσωπικό σε όλα τα διαφορετικά επίπεδα προκειμένου να δημιουργούν καλύτερα, εξυπνότερα περιβάλλοντα εργασίας.

Είναι παραπάνω από προφανές ότι πλέον το Facility Management αποκτά περισσότερη στρατηγική σημασία και δεν περιορίζεται πια στη συντήρηση των εγκαταστάσεων.


ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΖΟΥΝ ΤΟ FACILITY MANAGEMENT
Η τεχνολογική επανάσταση σε όλους τους κλάδους συνεχίζεται με ταχύτατους ρυθμούς. Ο κλάδος του Facility Management εκσυγχρονίζεται και η τεχνολογία είναι που οδηγεί αυτή την αλλαγή. Οι τεχνολογικές εξελίξεις που αναμένεται να επηρεάσουν δραστικά το Facility Management περιλαμβάνουν:

    1 Internet of things:

Μπορεί να βρισκόμαστε στην αρχή του, αλλά το IoT συνδέει δεδομένα, αντικείμενα, διαδικασίες και ανθρώπους, και σύντομα θα αποτελεί τη νέα πραγματικότητα στους χώρους εργασίας, οι οποίοι θα γίνονται ολοένα και περισσότερο «έξυπνοι», διαρκώς προσαρμοζόμενοι στις ανάγκες του ανθρώπινου δυναμικού. Ήδη βλέπουμε τεράστιες εξελίξεις με το LiFi -το οποίο παρέχει υψηλών ταχυτήτων Internet μέσω LED φωτισμού. Το LiFi ή Light Fidelity παρέχει τη δυνατότητα ενσωμάτωσης συσκευών με LiFi δυνατότητες σε μεγάλο αριθμό LED περιβαλλόντων και εφαρμογών σε εμπορικές, βιομηχανικές και κυβερνητικές εγκαταστάσεις. Το LiFi μπορεί να ενσωματωθεί σε υπάρχοντα συστήματα φωτισμού, να επεκτείνει την κάλυψη του δικτύου, να συμπληρώσει την πρόσβαση στο WiFI (ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις καθιστά περιττά τα σημεία πρόσβασης WiFi), ελαχιστοποιώντας την ανάγκη δέσμευσης υποδομών και μειώνοντας τις δαπάνες επενδύσεων και τα λειτουργικά κόστη, καθώς και τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και τα απόβλητα.

    2 Wearable technology:

H wearable τεχνολογία εισήλθε στον κόσμο μας κυρίως μέσω της βιομηχανίας του fitness, αλλά σύντομα αναμένεται να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στο Facility Management. Τα wearables έχουν όλες τις δυνατότητες να βελτιώσουν την ασφάλεια του χώρου εργασίας, το security access, τη συνεργασία αλλά και τη συλλογή δεδομένων σε διαφορετικά φυσικά περιβάλλοντα εργασίας. Η πρόκληση για το Facility Management, και φυσικά για τη Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού, σε ό,τι αφορά τη χρήση των wearables είναι η διασφάλιση ότι δεν θα καταπατηθούν τα προσωπικά όρια, αλλά θα αξιοποιηθεί στο έπακρο η συνολική εργασιακή εμπειρία και θα ενισχυθεί η αποτελεσματικότητα.

    3 Τα big data γίνονται μεγαλύτερα:

Τα big data σύντομα θα αποτελέσουν απαραίτητο συστατικό του Facility Management, καθώς μετατρέπουν τα δεδομένα σε πολύτιμη γνώση. Ήδη τα big data χρησιμοποιούνται σε καθημερινή βάση για να κάνουν προβλέψεις σχετικά με τους πελάτες. Δύο μεγάλοι χρήστες αυτής της δυνατότητας είναι το Amazon, το οποίο προβλέπει πιθανές αγορές με βάση τις αγοραστικές συνήθειες, και το Netflix που προβαίνει σε προτάσεις για το τι να παρακολουθήσει κανείς. Αυτές οι αρχές μπορούν να εφαρμοστούν στο Facility Management – φανταστείτε ένα μέλλον όπου η κατανάλωση ενέργειας σε ένα νοσοκομείο ή στις εγκαταστάσεις μίας επιχείρησης θα προβλέπεται και θα διαχειρίζεται με βάση τον καιρό ή την ημέρα της εβδομάδας ή ακόμα και την ώρα της ημέρας.